Week tegen de Eenzaamheid: schot in de roos!

CULEMBORG • De afgelopen week werd van 30 september tot en met 7 oktober de Week tegen de Eenzaamheid in Culemborg gehouden. Het was een belangrijke week. Want het thema ‘eenzaamheid’ is vaak taboe, terwijl veel mensen er mee te maken hebben. 

Ernstige gevoelens van eenzaamheid kunnen gevolgen hebben voor de fysieke en mentale gezondheid. Het kan mensen helpen wanneer het gewoner wordt om over eenzaamheid te praten.

Veel activiteiten

Door de stad heen werd er op een groot aantal locaties aandacht aan besteed. Veel organisaties waren betrokken, vaak met ‘koffiemomenten’: scholen voor voortgezet onderwijs, sportorganisaties, ontmoetingscentra voor ouderen en voor mensen met een beperking. Verder de buurtmoestuinen, zorgorganisaties en zorgcentra, het jongerencentrum en ElkWelzijn. Maar ook verschillende supermarkten, de Gelderlandfabriek en een aantal winkels deden mee. Er waren lezingen met professionals kennis werd gedeeld over eenzaamheidsproblematiek en wat er mee te doen. De week is een initiatief van de Werkgroep Samen tegen Eenzaamheid Culemborg.

Langerdurend samenwerkingsproject

De opening gebeurde door wethouder Collin Stolwijk tijdens het eerste koffiemoment op donderdagmorgen 30 september aan de Oude Vismarkt. Later op die dag was er in buurtcentrum Bolderburen een korte ceremonie waarin Culemborg zich officieel aansloot bij het landelijk actieprogramma ‘Eén tegen Eenzaamheid’. De week staat niet op zich. Het is het begin van een langer durend samenwerkingsproject waarin gezamenlijk wordt nagedacht over de manier waarop mensen die zich erg eenzaam voelen, kunnen worden gesteund.

Scholen

Zowel KWC als Lek en Linge organiseerden activiteiten in het kader van deze week. Beide scholen boden tijdens pauzes passanten koffie en thee aan, vaak met iets lekkers. Er konden spelletjes gedaan worden. Dave (15 jaar) is één van de initiatiefnemers van deze activiteit. Hij vertelt: “Eenzaamheid komt in alle leeftijdsgroepen voor, ook onder ons als jongeren. We hebben dat vooral gemerkt in de coronaperiode, die was vaak heel zwaar. Maar ook nu zijn er jongeren die zich eenzaam voelen. Onderling praten we er echter maar zelden over, het is nog wel taboe.”

Vooraf waren er in de onderbouw klassengesprekken over eenzaamheid. Ook door de ervaringen tijdens corona bedachten leerlingen dat het goed was om er speciale aandacht aan te besteden.

‘Ik zat in een gevangenis’

In de recreatiezaal van Zorgcentrum Kulenburg is het dinsdagmiddag een gezellige bedoening. Er wordt druk en zeer fanatiek gesjoeld aan meerdere tafels. De deelnemers wonen voor een deel in het zorgcentrum maar komen ook van buiten. Thera (81) is één van hen. Ze heeft sinds anderhalf jaar een aanleunwoning bij de Kulenburg. Ze is een tijd intens eenzaam geweest: “We waren nieuw in Culemborg, ik woonde hier nog maar net toen mijn man overleed, we waren bijna 60 jaar samen. Het was midden in coronatijd, alles was dicht. Ik zat letterlijk in een gevangenis, kon nergens heen met mijn verdriet. Ik loop moeilijk en kon dus ook niet naar buiten. Ik heb het toen heel zwaar gehad, zag het vaak niet meer zitten. Ik kwam de dag door met radio luisteren, tv kijken, wat handwerken en breien. Gelukkig is nu alles weer open en is hier gezelligheid. Ik kom weer onder de mensen, kan weer genieten, ook al is het verdriet om het verlies van mijn man er nog steeds.”

‘Het is mijn redding’

Nel (66) doet mee aan de lunch op woensdag in de Salaamander. “Zonder de activiteiten hier en in buurtcentrum Bolderburen zou ik achter de geraniums zitten. Dit is mijn redding” zegt ze. Ze woont alleen, is sinds tien jaar weduwe. “De coronatijd was verschrikkelijk, ik voelde me zo verlaten. Het kost me geen moeite om dat toe te geven. Ik deed elke dag een boodschap, dat was mijn uitje. Woordspelletjes hielpen me de dag door. Ik voel me ook nu nog eenzaam maar ik ben zo blij dat er weer van alles te doen is. Ik ga er zoveel mogelijk op uit. Thuis houden de buren me gelukkig in de gaten, dat ik nog leef. Ze letten op of de gordijnen open of dicht zijn. Bij een buurman kan ik soms op de computer bankieren. Vorig jaar was er in buurtcentrum Bolderburen speeddating. Dat was fantastisch. Ik hoop dat ze dat vaker gaan doen. Maar dan moeten er wel wat meer mannen komen.”

Laatste dag: soep eten

Donderdagmiddag 30 september was de afsluiting van de week. Op meerdere locaties werd soep aangeboden. Soms omlijst met vrolijke meezing muziek van Muzikale Balkon-ode. Bij de Ontmoeting in Parijsch was Stichting Soepje Desiré actief. In buurtcentrum Bolderburen werd soep aangeboden in samenwerking met het Odensehuis. De groenten waren afkomstig uit de buurtmoestuin.

Zoë (16) is één van de passanten die geniet van de soep. Ze zit op het voortgezet onderwijs. Ook zij vindt deze week belangrijk en vertelt: “een buurvrouw van ons was erg alleen, ik ging er regelmatig even langs om mijn rapport te laten zien of om een praatje te maken”. En verder: “Ik probeerde met goede voornemens aan dit nieuwe schooljaar te beginnen. Eén daarvan is om op te letten of er ook klasgenoten zijn die mogelijk buiten de boot vallen en alleen zijn. Ik ben om die reden ook op een klasgenootje afgestapt. Ik ben niet super dapper, ik vond het moeilijk om te doen. Maar ik ben wel gegaan. En dat meisje is nu één van mijn vriendinnen, daar ben ik heel blij mee.”

Anneke (61) is in buurtcentrum Bolderburen één van de gastvrouwen. Met verve wijst ze voorbijgangers op de heerlijke soep. Ze heeft deze week heel belangrijk gevonden en vertelt: “ik doe veel vrijwilligerswerk, ontmoet veel ouderen. En ik hoor dus ook vaak verhalen waarin doorklinkt hoe mensen zich soms vergeten voelen. De situatie is soms zo heftig dat ik ze help bij een doorverwijzing.” Anneke zegt: “eenzaamheid doorbreken is iets dat je uiteindelijk zélf moet doen. Bijvoorbeeld door elke dag een ommetje te maken en door mensen te benaderen met een glimlach.”

Hoe vaak komt eenzaamheid voor? 

Bijna de helft van de inwoners van onze stad geeft aan zich soms eenzaam te voelen. Ongeveer 9% (één op de 11) ervaart deze problematiek in ernstige mate. Deze cijfers betreffen zowel jongeren als ouderen. Een uitzondering zijn ouderen boven de 75, zij voelen zich vaker eenzaam. Voor vrouwen zijn sinds de coronacrisis de cijfers wat hoger dan voor mannen. Cijfers voor Culemborg wijken weinig af van de landelijke situatie.

Wil je meer weten of iets doen tegen eenzaamheid in Culemborg? Neem contact op met Sandra Rigter van ElkWelzijn via srigter@elkwelzijn.nl of 06-83 52 51 08.

Tekst: Frans Huber. Foto’s: Karin van de Karaan.