Een samenleving in het klein
culemborg • "Alleen dankzij hen kan dit project bestaan", zeggen Gerda van Roode en Maaike Knoppers, die binnen de crisisnoodopvang verantwoordelijk zijn voor de aansturing van vrijwilligers.
Maaike en Gerda, medewerkers bij ElkWelzijn, zijn ontzettend blij met 'hun' vrijwilligers. Gerda: "Ze zijn natuurlijk heel verschillend, de een wil graag duidelijkheid en begrensde inzet terwijl een ander houdt van onverwachtse situaties en van improviseren. Maar allemaal bieden ze veel, er wordt vaak professioneel gewerkt, ze ondersteunen elkaar, springen in wanneer dat nodig is. En dat is belangrijk want wij zijn er lang niet altijd, we hebben een beperkte aanstelling. De roosters die we maken komen eigenlijk altijd vol.” Maaike: "Bijzonder ook hoe de vrijwilligers aandacht hebben voor de bewoners, contact maken zonder de taal te spreken. Ze weten zelfs non-verbaal lastige situaties op te lossen. Zij staan het dichtst bij de bewoners, horen veel, zien veel. Dat doet ook een groot appèl op hun mentale weerbaarheid. Daarom moeten ze goed hun grenzen kennen. Wij zijn er om hen daarin te ondersteunen.”
Gerda: "De eerste vrijwilligers arriveren 's morgens al om kwart voor acht. Dit vanwege het vroege ontbijt van de kinderen die naar de taalklas gaan in basisschool De Palster.”
De bewoners moeten wat om handen hebben. Veel kinderen, inclusief de pubers, zijn de hele dag ‘thuis', maar een klein deel kan naar school. De gemeente wil dan ook een forse opschaling van bewonersactiviteiten. Gerda: "Wij sturen daarop, we zijn bezig om de bewoners te vragen waar zíj vooral behoefte aan hebben. Voorlopig mikken we bijvoorbeeld op meer sport, ‘zachter' bewegen, muziek, taalles, creatieve activiteiten, koken en ook naailes. Voor dat laatste: één van de bewoners is kleermaker, die wil naailessen verzorgen. Betuwe Wereldwijd schonk ons daarvoor tien naaimachines!”
"Een zeer heterogeen samengestelde en complexe minisamenleving”, zo beschrijft Maaike het leven en werken aan de Bellweg. Gerda: "Er verblijven hier honderdzestig tot tweehonderd asielzoekers waaronder zestig kinderen. Voor de helft zijn dat gezinnen, daarnaast veel alleengaande mannen en soms alleengaande vrouwen. Ze zijn afkomstig uit een grote verscheidenheid aan landen met zeer verschillende culturele achtergronden. Verder werken hier naast honderdtwintig vrijwilligers ongeveer tien beveiligers, tien locatiemanagers en een aantal verpleegkundigen.” Maaike: "Al deze mensen met zulke verschillende achtergronden en heel uiteenlopende verantwoordelijkheden moeten hier dag en nacht met elkaar omgaan. Dat gaat in het algemeen in goede harmonie. Wat dat betreft vind ik ons hier een voorbeeld voor de buitenwereld. Immers, hoeveel moeite hebben we in Nederland vaak niet met het mixen van een paar culturen in één wijk.” Gerda: "Bewoners zijn heel behulpzaam naar elkaar en ook naar ons en de vrijwilligers. Natuurlijk gaan er soms dingen mis en komen er ruzies voor. Maar het lost zich altijd op en mensen zijn heel inschikkelijk, ondanks de minimale leefomstandigheden.”
Gerda en Maaike: "Dit werk is een enorme maar prachtige uitdaging. We moeten creatief zijn, vaak een lange adem hebben. Toen we begonnen stapten we in een rijdende trein. De opvang ging van start met nadruk op uiterst sobere bed-bad-broodverzorging. Onze collega Sandra heeft toen al snel een aantal activiteiten in gang gezet. Nu er steeds meer accent komt te liggen op bewonersactiviteiten moet er veel geregeld worden. We zijn daarbij afhankelijk van beslissingen van anderen, dat gaat niet altijd gemakkelijk. Vaak is onduidelijk wie beslissingsbevoegd is. En ook het vervoer van de mensen naar locaties buiten de Bellweg is ingewikkeld door onduidelijkheid over aansprakelijkheden.” Het werk is zwaar, zeggen Gerda en Maaike. "Maar we leren zelf ook veel, dat je geduld moet hebben bijvoorbeeld en hoe je al doende het wiel kunt uitvinden. Bovendien zijn we samen een uitstekend koppel, dat maakt alles uit. Aan het eind van een dag zetten we vaak op een rij wat er goed ging, dat motiveert. We gaan elke dag met plezier naar ons werk. En we hopen dat onze gezamenlijke inzet het verblijf van de bewoners wat gemakkelijker maakt en dat er snel doorstroom zal zijn naar een AZC of woning.”
Maaike: ”Zo'n complexe samenleving vraagt om regels en heldere afspraken. Tegelijkertijd moeten we heel voorzichtig zijn met oordelen wanneer iemand zich daar een keer niet aan houdt. Want wie zijn wij om dat te doen, we kennen hun geschiedenis niet, noch hun achtergrond en zijn ook niet vertrouwd met hun cultuur.”