‘Culemborg is net een Brabants dorp’
AlgemeenCULEMBORG • Culemborgers zijn eigenlijk best wel heel tevreden over hun stadje aan de Lek. Het is er goed toeven.
Dat blijkt uit de vele gesprekken die in 2022 zijn gevoerd ter voorbereiding op de vaststelling van de Omgevingsvisie. “Iedereen zegt elkaar gedag en is vriendelijk tegen elkaar”, zo staat te lezen in de participatieverantwoording die in opdracht van de gemeente is opgesteld door de Anteagroup. “Culemborg is net zoals een Brabants dorp”, zo merkte een inwoner op tijdens één van de bijeenkomsten. “Het is een fijne plek om je kinderen te laten opgroeien.”
Volgens de opstellers van het document waarderen de inwoners vooral het prachtige cultureel-historische centrum. “Het aangezicht en de cultuur van de binnenstad moeten we behouden en beschermen.” Die waardering geldt ook voor de haven en het buitengebied. In de gesprekken werd ook de Redichemse Waard benoemd. “Het buitengebied moet groen en open blijven. Enerzijds om de weidsheid te behouden, anderzijds voor de fijne ommetjes die je hier kunt maken.”
Culemborgers benoemen overigens wel een belangrijk dilemma: “Hoewel iedereen welkom is, is er wel een gevaar dat Culemborg steeds groter en voller wordt. Hierdoor kunnen we de persoonlijkheid verliezen.” Culemborg mag volgens de meeste inwoners zo blijven. “Het is goed zoals het is.” Enkele bewoners zien zeker nog ruimte voor verbetering, maar de basis is meer dan voldoende.
Woningen
Toch blijft er genoeg te wensen over. Jongeren kunnen amper een eigen woning vinden in Culemborg. Daarom besluiten ze naar Utrecht of Den Bosch te verhuizen. “Hoewel ze dat niet willen.”
Ook het woningtekort voor senioren is een serieus probleem, zo blijkt uit de reacties Ouderen moeten volgens de inwoners actief worden gefaciliteerd in het doorstromen en hulp krijgen bij verhuizen. “Daarnaast moet een locatie ook aantrekkelijk zijn voor ouderen om te wonen. Dit betekent: voorzieningen en zorg dichtbij.” Er wordt gepleit om op verschillende plekken in de wijken kleinere complexen met kleinere woningen te realiseren (zoals in Voorkoop). “HIermee kan de doorstroming worden gefaciliteerd en kan er ruimte komen voor ouderen, alleenstaanden of statushouders.”
Input
De Omgevingsvisie gaat in op de samenhang tussen ruimte, water, milieu, natuur, landschap, verkeer en vervoer, infrastructuur en cultureel erfgoed. De gemeenteraad gaat zich deze en komende maand uitspreken over de hoofdlijnen en de thema’s. Soms zullen er ook duidelijke keuzes moeten worden gemaakt.
In Culemborg spelen namelijk verschillende opgaven die allemaal een claim doen op de schaarse beschikbare groene/open ruimtes. “Binnen de beperkt beschikbare ruimte wordt ruimte gezocht om allerlei doelstellingen te realiseren”, stelt het college in een informatienotitie. “Denk hierbij aan de woningbouwopgave, de energietransitie en de opgave voor klimaatadaptatie, sociale opgaven, veiligheidsopgaven, opgaven in de groene ruimte en verkeers-/mobiliteitsopgaven. Deze claims op de beperkte ruimtevragen om keuzes aan de hand van heldere afwegingen.” Dit afwegingskader wordt een belangrijk onderdeel van de Omgevingsvisie.
Kernwaarden
De Omgevingsvisie ontstaat niet helemaal vanuit een blanco situatie. Ook in het verleden is nagedacht over kernwaarden. Culemborg wil bijvoorbeeld meervoudig duurzaam zijn. “Bij duurzaamheid wordt vaak als eerst gedacht aan milieubewustheid en ecologisch verantwoorde keuzes. Meervoudig duurzaam is echter breder dan dat. Meervoudige duurzaamheid betekent dat we in Culemborg zoeken naar het ideale evenwicht tussen ecologische, economische en sociale belangen.”
Ook wil Culemborg een stad zijn die verbindt. “Verbindingen zijn nodig om Culemborg te laten zijn wat het is, Nederland in het klein. Een verbindend Culemborg betekent dat inwoners en organisaties in de stad verbonden zijn aan elkaar, ook buiten de eigen directe kringen.” De schaal van de stad Culemborg biedt volgens het college mogelijkheden om verbindingen te organiseren. “Culemborg is groot genoeg om een sterke sociale basis te kunnen organiseren en onderhouden en tegelijkertijd klein genoeg om elkaar te kunnen vinden.”
Een ander kernbegrip is proeftuin/ innovatie. Culemborg kan een vruchtbare bodem bieden voor experimenten en het ontplooien van initiatieven. “In Culemborg worden innovatieve oplossingen bedacht, buiten de gebruikelijke kaders...Werken in proeftuinen betekent ook dat we dingen uitproberen en dat er dus fouten gemaakt kunnen worden. Niet alle proeftuinen komen tot volle bloei. Bij het werken in proeftuinen speelt de gemeente vaak een faciliterende rol, om proeftuinen waar nodig en mogelijk te ondersteunen, zonder alles over te nemen. De Culemborgse proeftuinen zijn een inspiratiebron voor de rest van het land. Culemborg is tenslotte Nederland in het klein.”
Het participatietraject is een belangrijk onderdeel in de uiteindelijke definitieve versie van de omgevingsvisie: een strategische visie voor de lange termijn voor de gehele fysieke leefomgeving. De gemeente hecht veel waarde aan de inbreng van bewoners en stakeholders. “Daarmee vormen we een duurzame omgevingsvisie van en voor gemeente Culemborg: waar bewoners, organisaties, ondernemers, verenigingen en ketenpartners mede-eigenaar zijn, waar de gemeente de komende jaren mee aan de slag gaat en vanuit waar belanghebbenden initiatief durven te nemen.”
Wijkprikker
Vooral de ingezette Wijkprikker geeft een aardig inzicht wat er leeft onder de bevolking. De meeste reacties kwamen binnen via de woonbuurten Voorkoop en Terweijde (6), gevolgd door de Bloemenbuurt, Oranjebuurt en De Hond (8 reacties), gevolgd door de Binnenstad en De Dreven.
De reacties hadden voornamelijk betrekking op verkeersveiligheid, water, groen en wonen. Vooral de Oostersingel Weidsteeg werd vaak genoemd. Culemborgers vinden het verder belangrijk dat het buitengebied rondom de stad open blijft. Ze wensen een autovrij centrum en een groene lint voor een gezond Culemborg. Ook moet Culemborg hittebestendig worden, het liefst met veel groen.
Gemeenteraad
De gemeenteraad debatteert op 16 februari in de raadsommissie en op 9 maart in de gemeenteraad over de Omgevingsvisie.Ter voorbereiding vindt op 12 januari een beeldvormende avond voor raadsleden plaats. Deze start om 19.00 uur. Op basis van de richtinggevende raadsuitspraken wordt de Omgevingsvisie in ontwerp opgesteld. De ontwerp Omgevingsvisie wordt in juli 2023 ter vaststelling aan de gemeenteraad aangeboden. Na besluitvorming wordt de ontwerp Omgevingsvisie ter inzage gelegd. In december 2023 kan dan de definitieve Omgevingsvisie worden vastgesteld.
Dick Aanen