'Duurzame stad is ook gezonde stad'
CULEMBORG • Dit jaar verzorgt Alies Derwig in de voormalige huisartsenpraktijk op de hoek van de Herenstraat en de Vierheemskinderenstraat een expositie over chirurgijnen, heelmeesters, dokters en gezondheidszorg in Culemborg uit vorige eeuwen.
"We wijken in Culemborg dit jaar een klein beetje af van landelijke thema 'Duurzaamheid'", zegt Raymond Rison, voorzitter van de plaatselijke stichting Open Monumentendag. "Normaal gesproken volgt Alies en ook het comité het landelijke thema. Echter dit jaar jaar zien wij als een soort (uitgesteld) jubileumjaar voor Alies omdat zij dit al dertig jaar doet." Maar, zegt Ryamond, er direct bij. "Een gezonde stad is natuurlijk ook een zorgzame stad, dus ook een duurzame stad."
Rison: "Het is echt bizar wat Alies deze keer voor de tentoonstelling allemaal weer boven water heeft gehaald. Het mooie is dat de dokterswoning vrijwel in oorspronkelijke staat is gebleven. Tijdens de tentoonstelling zijn allerlei interessante 'dokters'-hulpmiddelen te bewonderen, zoals bijzondere doktersmessen. Waaronder ook het gereedschap waarmee vroeger armen en benen werden geamputeerd."
Illustere chirurgijnen
Volgens Rison herbergde Vrijplaats Culemborg in het verleden illustere chirurgijnen, waaronder Nicolaes Heinsius. Hij moest eind 17e eeuw vluchten uit Den Haag en heeft enige tijd in Culemborg vertoefd. Daar schreef hij zijn bekende schelmenroman Den Vermakelyken Avanturier. Rison: "Ries Hoogenkamp van De Roos had plannen voor een Heinsius-festival, maar heeft dit vanwege gezondheidsredenen helaas moeten cancellen."
Het thema duurzaamheid is volgens Rison moeilijk om zichtbaar te maken tijdens Open Monumentendag. "Maar duurzaamheid speelt wel degelijk. Onze taak is om te koesteren wat was, te beschermen wat is en meedenken en meepraten over wat komt." Het thema duurzaamheid komt komend najaar nog heel nadrukkelijk terug als het gaat om monumenten. Rison: "Het is voor bewoners van monumentale panden bijna onmogelijk om duurzame maatregelen te nemen. De regeltjes laten niet toe dat er zonnepanelen worden geplaats op het dak van je woning of dat er dubbel glas wordt aangebracht." Op de historische markt is er ook ruim aandacht voor de toekomst op het gebied van duurzaam leven.
Panoramafoto's
De organisatie van Open Monumentendag is in 2020 begonnen om de Culemborgse monumenten ook digitaal te presenteren middels 3D fotografie. Hierbij zijn naast bekende (deels) openbare monumenten ook andere niet-toegankelijke monumenten op een bijzondere manier zichtbaar gemaakt. Waaronder de zolder van het huis van de voormalige voorzitter Ebbo de Jong en een woonkamer van het in twee woonhuizen opgedeelde voormalige Pieters Gasthuis.
Rison: "Voor dit jaar hebben we unieke panoramafoto's gemaakt van de Burgerzaal en de oude raadzaal van het stadhuis en de kruidentuin van het Jan van Riebeeckhuis. Extra bijzonder hierbij is dat de foto's tot in de kleinste details ingezoomd kunnen worden."
Programma
Naast de tentoonstelling in de voormalige dokterswoning in de Vierheemskinderenstraat zijn ook de gebruikelijke monumentale panden opengesteld voor het publiek, zoals het oude stadhuis, het Elisabeth Weeshuis, de kasteeltuin en het Jan van Riebeeckhuis. Verder zijn alle vijf kerken in Culemborg voor het publiek geopend.
In Het Kontakt/Culemborgse Courant van volgende week een uitgebreid overzicht van alle activiteiten. Meer informatie via de website of de QR-code.
q https://www.openmonumentendag.nl/comite/culemborg/
