Al 50 jaar eerlijke wereldproducten in Culemborg
AlgemeenCULEMBORG • De Wereldwinkel Culemborg verkoopt al vijftig jaar eerlijke wereldproducten. Het jubileum wordt gevierd op zaterdag 10 september.
Tineke van Sprundel maakt nog elke keer een vreugdesprongetje als ze binnenstapt bij de kiosk van de Culemborgse Wereldwinkel op ‘t Jach 34. Zij is praktijkcoördinator en werkt zelf ook mee in de winkel. Gezamenlijk zorgt de medewerkersgroep ervoor dat alles op rolletjes loopt. “We voelen ons toch een klein beetje middenstanders, met dat verschil dat wij een Fairtradewinkel zijn.”
Tineke is helemaal enthousiast over de prachtige cadeaus die in de winkel te koop zijn. “Kijk nou naar deze tas. Die is gemaakt van oude brandslangen die anders weggegooid zouden worden. Het is echt ‘bloedje mooi’. Van oud landbouwplastic worden de mooiste dingen gemaakt, waarbij modern design wordt verbonden met duurzaamheid.”
Leukste cadeauwinkel
De winkel is nog steeds een aanrader voor wie op zoek is naar mooie en duurzame artikelen. Er is een ruime keuze uit gifts & livings: modeaccessoires, sieraden, trendy decoraties, doppers, manden en tasjes, glas en aardewerk, exclusieve vazen, kaarsen en servetten, symbolische beeldjes en andere kunst(ige) voorwerpen, kaarten, kook- en kinderboeken, klein speelgoed, wierook, miniatuurtjes. Bijzonder zijn de zijden sjaals uit Vietnam en India. Een lust voor het oog. Met het kopen van de producten wordt bijgedragen aan de verbetering van de leefomstandigheden van de producent. Hetzelfde geldt voor het bijzondere Mexicaanse aardewerk.
Daarnaast heeft de winkel aan ‘t Jach een keur aan Fairtrade lekkernijen, waaronder het complete assortiment van Tony’s (eerlijk is heerlijk!).
Rietsuiker
De Wereldwinkel is in 1972 opgericht door een groep Culemborgse jongeren. “Ze hadden eerst een kraampje bij het stadhuis, waar voornamelijk rietsuiker werd verkocht”, zegt de huidige voorzitter/secretaris Harry van der Wardt. “Later kregen ze een eigen ruimte in het jongerencentrum PIEP-inn aan de Varkensmarkt. Een ruimte met een kast vol boeken over alle landen in de Derde Wereld. Het waren jonge, bevlogen mensen. Bevangen door het onrecht en behept met het idee dat de wereld veranderd moest worden. Daarvoor was actie nodig.”
Duurzaam
Het activisme van de beginjaren is verdwenen. Maar de missie van toen staat nog steeds recht overeind. De Wereldwinkel verkoopt ‘eerlijke’ producten die onder mens- en milieuvriendelijke omstandigheden geproduceerd en eerlijk verhandeld zijn. Ze worden ingekocht bij een select groepje van 35 importeurs, die allemaal in het bezit zijn van het Fairtrade keurmerk. Van de Wardt: “We vertrouwen op de importeurs, die direct contact hebben met de makers van de producten. Ze laten ons zien met wie ze zaken doen.
De veelal kleine producenten worden door hun afnemers gesteund in hun ontwikkeling en zij kunnen vertrouwen op rechtvaardige prijzen en duurzame handelsrelaties, zodat zij een zelfstandig en menswaardig bestaan kunnen opbouwen. Goede arbeidsomstandigheden, geen kinderarbeid, gelijke rechten voor mannen en vrouwen, toegang tot de markt.
Ontwikkelingsdoelen VN
Van de Wardt: “We sluiten aan bij vijf van de zeventien duurzame ontwikkelingsdoelstellingen die de Verenigde Naties in 2015 heeft geformuleerd. We streven wereldwijd naar eerlijk werk en economische groei, geen armoede, goede gezondheid en welzijn, vermindering van ongelijkheid en verantwoorde consumptie.”
De Wereldwinkel is na 50 jaar nog springlevend. “En niet te vergeten: we zijn financieel gezond”, zegt penningmeester Theo Hendriksen. Daar is het bestuur terecht trots op, want veel wereldwinkels in het land hebben het zwaar, vooral na twee verliesgevende coronajaren. Volgens Hendriksen mag de Wereldwinkel zich gelukkig prijzen dat de kiosk op ‘t Jach voor een gering bedrag gepacht wordt van de gemeente Culemborg. Het contract loopt nog tot 2025.
Hendriksen: “Voor ons is levensvatbaarheid het centrale thema. We draaien op vrijwilligers, niemand wordt betaald. Verder proberen we de kosten laag te houden. We draaien quitte. Maar er zijn ook perioden geweest dat we goed hebben gedraaid. Daardoor hebben we nu gelukkig een buffer. Als we winst maken, zullen we die schenken aan goede doelen. Tijdens het jubileum op 10 september zal een cheque van 3000 euro worden overhandigd aan de organisatie Werkplaats voor de Wereld.”
Jubileumboekje
Ter gelegenheid van 50 jaar Wereldwinkel Culemborg wordt op vrijdag 9 september tijdens een bijeenkomst voor medewerkers en oud-medewerkers een jubileumboekje gepresenteerd. Tineke van Sprundel heeft een flink aantal vrijwilligers geïnterviewd die de geschiedenis mede hebben gerealiseerd en hebben voortgezet.
“Wat dreef en drijft hen? Wat was en is hun aandeel? Hoe kijken ze tegen de toekomst van Fairtrade en de Wereldwinkel Culemborg aan?”
Verrassend project
Wat als bescheiden ideetje voor een jubileumboekje begon - het interviewen van medewerkers van het eerste uur en later - ontpopte zich als verrassend project. “Het geheel van persoonlijke verhalen geeft niet alleen prachtig inzicht in de verschillende ontwikkelingsstappen die de Wereldwinkel Culemborg doorgemaakt heeft”, zo meldt het bestuur in het voorwoord. “Het geeft ook zicht op de daarmee verbonden sociaal maatschappelijke context, en de invloed daarvan op vrijwilligerswerk. Een waar tijdsbeeld.”
Op de kaart gezet
Als actiebeweging én als winkeliers hebben de Wereldwinkels Fairtrade volgens het bestuur op de kaart gezet en blijvend geagendeerd. “Een prestatie van formaat. Van actie voeren voor ‘de derde wereld’ naar een gevestigd, mondiaal Keurmerk voor eerlijke, duurzame handel. De wereld is groter geworden. Om met een van de geïnterviewden te spreken: het is gewoon onze wereld - waar je voor wilt zorgen.”
Fairtrade maakt intussen deel uit van de wereldwijde beweging om op een houdbare manier met elkaar en de wereld om te gaan. “Dat verbindt ons met mensen die daar vanuit verschillende invalshoeken mee bezig zijn, met de ‘Global Goals’ als wegwijzers”, schrijft het bestuur.
Bevoorrecht
“Die verbreding is ook merkbaar in Culemborg. Wij voelen ons als Wereldwinkel dan ook bevoorrecht met ons plekje in de stad – een statement in het straatbeeld. De vraag is nu op welke manier we dat statement samen kunnen versterken.”
Het beeldmateriaal voor het jubileumboekje werd beschikbaar gesteld door Kees Bronk, Simon Dijk, Wil Glasbergen, Ien Hensing en Ellen Mol.
Feestelijk programma bij ‘t Jach
Zaterdag 10 september is er van 12.00 tot 17.00 uur een feestelijke klantenkraam bij de kiosk op ‘t Jach 34, met een gevarieerd programma. Op deze dag is het tevens Open Monumentendag met als thema duurzaamheid, waar de jubilerende Wereldwinkel Culemborg bij aansluit.
Het programma ziet er als volgt uit:
12.00 uur - Korte toespraak van voorzitter Harry van der Wardt
12.05 uur - De (loco)burgemeester opent de jubileumkraam en memoreert in samenspel met de kinderraad het belang van De Fairtradewinkel Culemborg. De jubileumdopper en het daaraan verbonden waterproject in Myanmar en het eigen watertappunten worden daarbij onder de aandacht gebracht (minder plastic - elke druppel schoon water telt).
12.30 uur - De kraam gaat van start met o.a. een proeverij uit de nieuwe Fairtrade Cooking Bag (energiearm koken met wereld-ingrediënten), terwijl De Fruitmotor de bezoekers laat proeven van de verschillende sprankels en cider van de Krenkelaar (duurzaam, sociaal, biodiversiteit).
13.30 uur - Penningmeester Theo Hendriksen overhandigt een cheque van 3000 euro aan Henk van Kesteren van de Werkplaats voor de Wereld.
14.00 uur - Optreden van Theater Aan De Slag met Afrikaanse liederen en djembé, o.l.v. Peter en Anja Elbertse.
15.00 uur - Bekendmaking van de winnaar van de prijsvraag “Waarom mag de Wereldwinkel niet ontbreken in Culemborg?”
De Wereldwinkel Culemborg verkoopt al vijftig jaar eerlijke wereldproducten. Het jubileum wordt gevierd op zaterdag 10 september.