Tentoonstelling ‘Onze Schooltijd’ lokt mooie gesprekken uit
AlgemeenCULEMBORG • Culemborgers zijn enthousiast over de tentoonstelling ‘Onze Schooltijd’, die nog tot en met zondag 31 oktober te zien is in de protestantse Barbarakerk.
De opening werd zaterdag verricht door wethouder Sascha Baggerman, die een lintje door mocht knippen.
De tentoonstelling is gebaseerd op de verhalen van oudere Culemborgers die in de winter van 2019 – 2020 aan verhalentafels bij elkaar kwamen om herinneringen te delen. Bezoekers krijgen informatie en kunnen een film bekijken waarin oudere Culemborgers vertellen hoe zij hun schooltijd ervaren hebben. Bezoekers kunnen plaatsnemen in ouderwetse houten schoolbanken, zich nog een keer bekwamen in het schoonschrijven met een kroontjespen of ouderwetse kinderspelletjes spelen. Er waren ook oude schoolschriften en ander schoolattributen te zien. Veel belangstelling was er vooral voor de honderd oude schoolfoto’s, die de afgelopen weken waren verzameld. Het leidde tot mooie gesprekken over die mooie schooltijd
Wim Daniëls
Gastspreker was taalkundige duizendpoot Wim Daniëls, die een amusante inleiding verzorgde over zijn eigen lagere school- en Mulotijd. Zoals altijd doorspekte hij zijn verhaal met sappige anekdotes. Daniëls vertelde zoals heel vaak tijdens spreekbeurten in het land over zijn prachtige kindertijd in het kleine Brabantse dorp Aarle-Rixtel. ”Hij was echt in vorm”, zegt Huub Baijens, één van de organisatoren van de tentoonstelling en het verhalenproject.
De feitenkennis van de honderd aanwezige bezoekers werd flink op de proef gesteld tijdens een afvalquiz over Culemborg en de schooltijd in de jaren veertig en vijftig. Bij de laatste rond waren er nog tien kandidaten over die alle vragen goed hadden beantwoord. De beslissende ronde was een benaderingsvraag: ‘Hoe lang is de nieuwe Culemborgse spoorbrug van 1868?’. De laagste schatting was 60, de hoogste 600 meter. Adri Lub kwam het dichtst in de buurt: met 152 meter zat zij slechts twee meter naast het juiste antwoord (154 meter). Aan haar de eer om bij de opening de schoolbel te luiden.
Verhalenboom
In 2019 startte de stichting Levende Verhalen Culemborg met het project ‘Verhalenboom’. Culemborgers, geboren tussen 1935 en 1955, kwamen tussen november tot maart om de twee weken in zes tafelgesprekken bijeen om herinneringen van vroeger op te halen. Het thema van die eerste aflevering was ‘hoe wij opgroeiden’. Vrijwillige gespreksleiders zorgden ervoor dat de gesprekken op gang kwamen, dat iedere deelnemer aan het woord kwam. Volgens organisator Huub Baijens vinden ouderen het geweldig om over hun jeugdjaren te praten. “Al die persoonlijke geschiedenissen zijn interessant en ze prikkelen ons geheugen. Wat onder in een laatje opgeborgen leek, komt weer naar boven en wordt opnieuw tot leven gewekt.”
Tijdens de tafelgesprekken hoefde de gespreksleider maar een iconische foto uit hun jeugd te laten zien om het gesprek op gang te brengen. Baijens: “De gesprekken gingen overigens niet alleen over de schooltijd, maar ook over wat ze deden na schooltijd: ‘wie waren je vriendjes en vriendinnetjes? op wie was je stiekem verliefd, ‘waar speelde je vroeger?’. De mooiste herinneringen zijn gebundeld in een boek, dat in mei verscheen.
Aanstekelijk
Baijens: “Het leuke is dat de mensen in die Verhalentafels op den duur ook echt belangstelling voor elkaar kregen. ‘Hoe zat dat nou bij jou?’ Het is aanstekelijk. De schooltijd van vroeger triggert. Er gaan allemaal luikjes open. De ene herinnering roept de andere op. De belangstelling voor elkaar neemt hand over hand toe.” Bij één van de verhalentafels kwam een vrouw die protestants was opgegroeid met een oud psalmboekje aanzetten. ‘Voor vijf mensen in de groep was dat gelijk een feest van herkenning. Iedereen herinnerde zich nog psalm 42: ‘Het hijgend hert der jacht ontkomen, schreeuwt niet sterker naar ‘t genot.....’. Dat is toch geweldig.”
Huishoudschool
Mooie verhalen zijn te zien in de 9-minuten durende video die Huub heeft gemaakt aan de hand van een aantal interviews met oudere mensen. “Wat me erg bij is gebleven is het verhaal van een vrouw die goed kon leren, maar van haar hoofdonderwijzer toch het advies kreeg om naar de huishoudschool te gaan. Ook moeder vond dat prima: ‘Hoe korter op school, hoe eerder je kunt bijdragen aan het gezinsinkomen.’ Je zag dat die vrouw er nog lang onder heeft geleden.” Baijens merkte ook hoe invloedrijk de religie was. “Kinderen werden onder de duim gehouden. Ze groeiden vaak op met hel en verdoemenis. Maar er zijn ook mooie verhalen, vooral over de eerste communie. Meisjes veranderden voor die gelegenheid in bruidjes: bruidjes van Jezus wel te verstaan. Het was voor die meisjes als een soort droom.”
De tentoonstelling is elke dag open van 13:00 tot 17:00 uur.
Dick Aanen
RECTIFICATIE: Eerder stond vermeld dat de tentoonstelling geopend is tot en met zaterdag 31 oktober. Dit had natuurlijk moeten zijn zondag 31 oktober. Waarvoor onze excuses.