Fietsers op nummer 1 tijdens wethouderschap Joost Reus

CULEMBORG • De windmolens kwamen er niet, maar de stad werd wel een stuk veiliger voor fietsers. Dat is misschien kort door de bocht de erfenis van het wethouderschap van Joost Reus. Twee weken geleden nam hij afscheid. Bij die gelegenheid kreeg hij namens de afdeling van GroenLinks in Culemborg een ‘groen lintje’ opgespeld. 

De laatste weken waren niet makkelijk voor de 59-jarige bestuurder. Hij onderging recentelijk een zware rugoperatie en is daar nog nauwelijks van hersteld. “Het heeft weinig gescheeld of ik had helemaal niet aanwezig kunnen zijn bij mijn eigen afscheid.” De afgelopen drie maanden volgde hij veel vergaderingen vanaf zijn ziekbed. “Van een voorzitter werd ik opeens een voorligger”, grapt hij. 

In beeld
Joost Reus werd in december 2014 wethouder. “GroenLinks bleef dat jaar in eerste instantie buiten de coalitie, maar kwam alsnog in beeld toen het aanvankelijke college al na twee maanden klapte vanwege de zwembad-discussie. Het heeft maanden geduurd voordat de formerende partijen elkaar een beetje gevonden hadden. Wij wilden alleen meedoen als ook de PvdA aanschoof.” Reus kreeg de portefeuilles duurzaamheid, groen, verkeer, cultuur, Wmo en het minimabeleid.

Vier jaar later werd GroenLinks de grootste partij, een tikkeltje geholpen doordat de nieuwe lokale partij Culemborg van Nu zich had afgesplitst van de VVD. “Er zijn de afgelopen acht jaar een paar dossiers geweest waar ik echt trots op ben”, zegt Reus. “Het mooiste succes vind ik de realisering van een fietspad van Vianen naar Culemborg. De Prijsseweg was altijd een drukke weg. De fietsers waren een soort levende snelheidsremmers. En voor wandelaars was het helemaal niet te doen.” Het fietspad kostte uiteindelijk 2 miljoen euro. “We hebben toen echt botje bij botje moeten leggen en gelukkig nog wat subsidie gekregen. We moesten in onderhandeling met de grondeigenaren, die soms hun voortuin hebben afgestaan voor het fietspad. Het is uiteindelijk allemaal gelukt. Daar ben ik wel trots op.”

‘Geen zwabberbeleid’
Ook het Gemeentelijk Verkeers- en Vervoersplan (GVVP) mag voor een belangrijk deel op het conto worden geschreven van Joost Reus. “Het verkeersbeleid in Culemborg ging de afgelopen dertig jaar van links naar rechts. Het was een zwabberbeleid. De ene keer kreeg de auto prioriteit, dan weer de fiets. Er zat geen visie achter. In het GVVP is dat wel het geval. Elke plek in Culemborg moet nog steeds met de auto bereikbaar zijn, maar soms moet je een klein beetje meer omrijden. Fietsers krijgen de kortste route. Ik ben blij dat we nu eindelijk een proef draaien met afsluiting van de Vianense Poort voor het autoverkeer. Het was een hot issue. Een eerdere poging is door de rechter teruggedraaid. Het is goed dat we de knoop hebben doorgehakt. Ik snap de onvrede van bewoners in omliggende straatjes, die met meer verkeer worden geconfronteerd. Maar we moeten belangen afwegen: de veiligheid van de fietser boven een beetje meer overlast. En het is echt niet zo dat auto’s nu een half uur in de file staan.”

Windmolens
Uiteraard is Joost Reus teleurgesteld dat het windmolen-dossier op een mislukking is uitgelopen. “Het is echt niet zo dat we niet geluisterd hebben naar bezwaren van omwonenden in het buitengebied. In 2016 heb ik al de eerste gesprekken gevoerd. Maar luisteren wil niet zeggen dat bezwaarmakers ook altijd gelijk krijgen. Het is uiteindelijk de gemeenteraad die beslist.” Het ging uiteindelijk mis. “In 2018 hebben we een windvisie vastgesteld, waarin onder andere is afgesproken dat de lusten en lasten gelijk zouden worden verdeeld. Ook bepaalden we dat er sprake moest zijn van 50 procent lokaal eigendom. De VVD kwam zelfs nog met een amendement, met als strekking: doe maar zo hoog mogelijk.”

Er kwam een samenwerking tussen initiatiefnemers Eneco en Vrijstad Windwinning. Via een gebiedstafel gingen de initiatiefnemers in gesprek met de bewoners. Samen zouden ze misschien tot een optimale oplossing komen. “Dat is gruwelijk mislukt”, kijkt Reus terug. “Eneco en Vrijstad Windwinning wilden zes windmolens, er was te praten over vijf windmolens. de omwonenden wilden eigenlijk niks, maar konden leven met drie misschien vier windmolens. Het verschil was niet te overbruggen. Het overleg klapte. Er verschenen spandoeken.” 

Uiteindelijk werd door Eneco en Vrijstad Windwinning uiteindelijk wel een plan ingediend voor zes windmolens. De gemeenteraad vond het plan te megalomaan en legde de lat bij 72 Gwh, ofwel 4 grotere of vijf kleinere windmolens. Reus: “We hebben twee fouten gemaakt. Tussen de vaststelling van de windvisie en het uiteindelijke plan zat twee jaar. In die tijd is het windstil geweest qua communicatie. We hebben het nu te veel aan de initiatiefnemers overgelaten, terwijl we zelf het vuurtje warm hadden moeten houden. Ook hadden we de discussie over het aantal windmolens niet over moeten laten aan de initiatiefnemers en de omwonenden. De raad had zich al bij de vaststelling van de windvisie uit moeten spreken over het aantal windmolens. Dat was tenminste duidelijk geweest.”

Tweede kans
Reus vindt het eeuwig zonde dat de windmolens er niet zijn gekomen. Het initiatief verdient volgens hem een tweede kans. “We hebben als gemeente afgesproken dat we in 2040 energieneutraal zullen zijn. Nu zitten we nog maar op 7 procent. Dat moet uiteindelijk honderd procent worden. Met de windmolens in het  Lage Veld zou dat percentage met 25 procent zijn verhoogd. Probeer dat maar eens te bereiken met alleen zonnepanelen.”

De oud-wethouder wijst op de elf windmolens langs de A15 bij knooppunt Deil. “Die leveren per jaar een miljoen euro op voor de gemeenschap. Daar worden mooie dingen van gerealiseerd. Bij de discussie over de windmolens ging het in Culemborg teveel over de nadelen: geluid, slagschaduw, gezondheid. De grote voordelen hebben we als gemeente te weinig over het voetlicht gebracht.”

Dick Aanen