Culemborgse molenaars: ‘Johannamolen verdient meer aandacht’

CULEMBORG • De Culemborgse molenaars vinden dat de Johannamolen meer aandacht verdient. “Een molen is heel basaal, maar fascinerend.”

De Johannamolen in Culemborg staat tussen twee werelden in. Hij vormt de verbinding tussen een ouder gedeelte van de Lekstad en de wijk Parijsch. Eigenlijk is de molen ook de verbindende factor tussen de hemel en de aarde. Aankomend molenaar en rondleider Jan Sleeuwenhoek (59): “We willen ook meer verbinding met de inwoners van Culemborg en omstreken.” 

Fotowedstrijd
Om meer mensen te interesseren voor het reilen en zeilen van de molen heeft het team molenaars dat bestaat uit Jan, Russ, Martin, Jakolien en Richard, in de aanloop naar de wereldrecordpoging op 9 april een fotowedstrijd georganiseerd.

“Op die dag draaien alle molens van Nederland, althans: dit is de bedoeling,” vertelt Jan. “2022 is uitgeroepen tot Het Jaar van de Molenaar. Het Gilde van Vrijwillige Molenaars heeft alle molenaars opgeroepen om op 09-04-2022 tussen 11.00 en 12.00 uur hun molen te laten draaien.” De molenaars hebben al bijna dertig aanmeldingen voor de fotowedstrijd binnen. Ze hebben twee categorieën ingesteld. Een overzichts- of detailfoto. “De kleuren maken daarbij niks uit,” licht Jan toe. Alles mag: zwart / wit, kleur, sepia. Wat de inzenders maar willen.” 

Open
Een week eerder dan de recordpoging is de Johannamolen ook open. Dan in het kader van De Tielerwaardse Molendag. “Normaal gesproken zijn we iedere zaterdag open van 09.30 uur tot 16.30 uur,” zegt Jan. “We malen nog voor onze eigen verkoop van meel en voor een bedrijf dat ons meel afneemt.”

Hoewel Jan een compleet andere achtergrond heeft als vliegtuigbouwkundige vindt hij met name de techniek van molens fascinerend. “Het is cultureel en historisch erfgoed. Het contrast met mijn bezigheden in het dagelijks leven als verkoper van medische apparatuur is groot, maar ik vind molens geweldig. De hout-op-hout-techniek is prachtig. En alles werkt nog steeds. De Johannamolen stamt al uit 1880. En als je ziet wat er voor krachten op zo’n molen komen, dan is het nauwelijks te bevatten dat ie er nog staat.” 

Naast het malen van graan tot meel is er nog veel meer te doen op de molen. “We doen ook het klein onderhoud aan de molen zelf. Reparaties, afstelwerk en het hout in de bijenwas zetten. Voor de echt grote technische klussen komt er een molenmaker. Het zijn alleen supertimmermannen die dit mogen doen.”

Vrijwillig
Een hobby, een tewerkstelling, een interesse of een liefde. “Noem het zoals je het wilt, zegt Jan. “Maar iedere molenaar is gek op zijn job. Een prachtige bezigheid met een technisch monument. Het vergt de nodige aandacht en interesse om de molen te beheersen. Techniek, veiligheid maar ook weerselementen spelen iedere draaidag een grote rol.”

Over dat laatste maken de molenaars van Culemborg zich ernstige zorgen nu er een plan is ingediend voor woningbouw in de ‘biotoop’, de directe omgeving van de Johannamolen. “Daar kan de molen nog weel eens ernstig last van krijgen, zeker als er een flat komt van vijftien verdiepingen. Dat zou funest zijn voor de hoeveelheid wind die de molen dan kan blijven vangen. Dat noemen wij een biotoopverstoring.” 

Jan zegt dat de molen van het Elisabeth Weeshuis is. “Zij steunen ons goed. Daar hebben we een prima verhouding mee. We krijgen als monument ook een subsidie” Daarvoor moeten de molenaars een rapport inleveren.”

Opleiding
Het Gilde van vrijwillige Molenaars is de vereniging die verantwoordelijk is voor de opleiding van de molenaars. Dit gilde werkt nauw samen met de Vereniging de Hollandsche Molen. Deze vereniging heeft als doel het behoud van de molens in Nederland.

“De opleiding tot molenaar is best intensief,” zegt Jan. “Je moet behoorlijk veelzijdig zijn voor dit mooie vak.” Is vrijwillig molenaar iets voor jou? Wil je meer weten over de opleiding, omschrijving van het vak en de verdere mogelijkheden? Iedere zaterdag staan de molenaars je graag te woord. Ze zijn op zoek naar een vrijwilliger m/v molenaarsgids / molenaarsknecht. 

www.johannamolen.nl

Arno voor de Poorte