Tijdelijk ‘leslokaal’ biedt onderdak aan indrukwekkende expositie over Auschwitz

REGIO • Duizenden scholieren uit Culemborg en omgeving gaan de komende weken op excursie naar de tentoonstelling ‘Auschwitz-Birkenau bezoeken’. Om dat mogelijk te maken heeft Lek en Linge Culemborg een deel van de Gelderlandfabriek als tijdelijk ‘leslokaal’ in gebruik genomen.

De expositie is een initiatief van historicus Marco Baars, sinds 1992 geschiedenisdocent op Lek en Linge. “In 1985 werkte ik op een school in Nieuwegein en kwam ik voor het eerst in Auschwitz. Ik was alleen en dacht direct: dit moeten mijn leerlingen zien. Zo is het begonnen. Bij Lek en Linge ging ik er mee verder. Waarom? Ook al kun je als docent nog zo goed vertellen, je benadert dat niet als je beseft wat er met je gebeurt als je zelf in Auschwitz-Birkenau staat. Wanneer je door de poort komt en de ruïnes van de gaskamers ziet. Of in het museumdeel de koffers, de schoenen, de berg met haren. Dáárvoor moet je er zijn, en kijken en luisteren. Waarom? Als voortdurende waarschuwing. Dat zoiets nooit meer gebeurt.”

Toekomst

Hij is er inmiddels 27 keer geweest. “In 2019 voor het laatst. Omdat het daarna wegens corona niet doorging, ben ik gaan nadenken over de toekomst. Want ik blijf dit natuurlijk niet eeuwig doen. Zo kwam ik op het idee van een fototentoonstelling. Vooral de laatste jaren heb ik tijdens onze excursies naar Auschwitz-Birkenau veel gefotografeerd’.’ 

Na een gesprek met de Culemborgse fotodocent Tom Meerman werd het idee ‘expositie’ naar een hoger niveau getild. “Tom maakte een afgewogen selectie, opgedeeld in vijftien kabinetten. Zo ontstond een eigen verhaallijn. Hij stelde voor tegelijk een fotoboek te maken. Daar had ik niet aan gedacht. Maar het idee was prima, en het resultaat is om stil van te worden.’’

Tachtig basisscholen

Dat boek is vorig jaar januari gepresenteerd. Toen zou ook de expositie worden gehouden en was schrijver Arnon Grunberg uitgenodigd voor een lezing op 27 januari, de dag dat de bevrijding van Auschwitz wordt herdacht. Maar corona gooide roet in het eten, alles werd afgelast. ,,Ik ben blij dat de expositie nu wel doorgaat’’, zegt Baars. 

“We moesten dit jaar de opening weer schrappen en hebben ook Arnon Grundberg voor de tweede keer afgelast. Maar leerlingen en collega’s kunnen nu in elk geval gaan kijken. Hij is tot 17 maart te zien. Van onze school gaan er zo’n tweeduizend leerlingen heen. Daarnaast zijn in de hele regio zo’n tachtig basisscholen benaderd. Hopelijk worden de coronamaatregelen snel versoepeld, zodat hij voor iedereen toegankelijk is.’’

Komt er nog een 28ste excursie? Marco Baars: “Als het mogelijk is, gaan we zeker weer. Het is geen verplichting, toch zijn er elk schooljaar leerlingen die graag mee willen.’’

Zodra de expositie ‘Auschwitz-Birkenau bezoeken’ voor alle publiek open mag wordt dat vermeld op www.degelderlandfabriek.nl.